لباسها برایم مهم هستند. خط دوختشان را میبینم. رنگهایشان را حس میکنم. پارچههایشان را از دور لمس میکنم. به آدمها و لباسهایشان نگاه میکنم و میبینم اغلب اوقات آن چیزی نیستند که دوست داشتهاند باشند. سعیشان را کردهاند؛ اما نه خودشان را میشناسند، نه لباسهایشان را. من دوست دارم این را یاد بگیریم: دیدن واقعیت خودمان را، شناختن جادوی لباسها را، و انتخاب این که با چه جادویی میتوانیم سیندرلای زندگیمان باشیم!
خیلی سال گذشته از آن موقعی که تازه تندرست لباسهای الیاف طبیعی را تولید کرد و محبوب قلوب شد. حالا کلی برند دیگر هستند که از این دست لباسها تولید میکنند و تنوع شکل و رنگ و مدل هم از یک پیراهن شیری دکمه چوبی مردانه به انواع لباسهای رنگ وارنگ زنانه و مردانه و حتی بچگانه رسیده. حالا دیگر پوشیدن این لباسها یک مد جوانانه نیست و یک انتخاب معمولی از بین جنس و طرحهای موجود است. این وسط برای آدم سوال پیش میآید که اگر لباسهای الیاف طبیعی این قدر که تولیدکنندگانش تعریفش را میکنند خوب است، چرا همه مردم دنیا از آنها نمیپوشند؟ و اگر مشکلی دارد چرا صدایی از کسی درنمیآید؟
چرا لباس الیاف طبیعی بپوشم؟
خنک است. گرمای تابستان برای هر آدم گرمایی یک کابوس جدی است. بنابراین اگر لباسی وجود داشته باشد که آدم را کمی خنکتر نگه دارد، چرا که نه؟! پارچههای پنبهای و کتانی رسانای حرارتی هستند و گرمای بدن را به بیرون منتقل میکنند تا داغ نکنید. البته این در مورد همه پارچههای الیاف طبیعی صدق نمیکند. مثلا پارچه ابریشم که الیاف طبیعی حیوانی است نارسانا است و برعکس عمل میکند.
عرق بدن را میگیرد. لباسهای پلاستیکی در گُرگُر عرقریزان تابستان در سه سوت بوی گند میگیرند! چرا؟ چون رطوبت را به خودشان نمیگیرند. عرق همین طوری میماند روی پوست و بدن بو میگیرد. در عوض نخیها (یعنی لباسهایی از الیاف پنبه) از آن طرف رطوبت را تا یک و نیم برابر وزن خودشان جذب میکنند و از این طرف هم به سرعت رطوبتشان تبخیر میشود و این طوری هم بدن خشک میماند، هم لباس. تازه در سیستم دفع عرق بدن هم اختلالی پیش نمیآید.
به محیط زیست آسیب نمیزند. شاید باورتان نشود، ولی سالانه چند صد تُن پلاستیک از طریق همین لباسهای الیاف پلاستیکی که ما میپوشیم به محیط زیست اضافه میشود. زمین هم که مستحضرید، اوضاعش اصلا خوب نیست. الیاف طبیعی (چه گیاهی مثل کتان و پنبه، چه حیوانی مثل پشم و ابریشم) به راحتی در طبیعت دفع و تجزیه میشوند و آسیبی برای محیط زیست ندارند.
حساسیتزا و مسموم نیست. خیلیها هستند که با پوشیدن بعضی از انواع الیاف پلاستیکی دچار حساسیتهای پوستی میشوند. این آدمهای حساس درواقع پوستشان در مقابل سموم مواد پلاستیکی آسیبپذیرتر است، وگرنه آثار نامناسب مواد شیمیایی روی پوست برای همه هست. الیاف طبیعی چنین دردسرهایی ندارند.
چرا لباس الیاف طبیعی نپوشم؟
استحکام ندارد. پارچههای الیاف طبیعی برعکس نایلونیها خیلی زود دچار فرسایش و پارگی میشوند. دلیلش هم مشخص است؛ استحکام نخ طبیعی کمتر از نخ شیمیایی است. با این حساب نمیشود شلوار جین یا پالتو را فقط با الیاف طبیعی تولید کرد. (در بسیاری از این تولیدات، مثلا پالتوهای پشمی، از ترکیب الیاف طبیعی و مصنوعی استفاده میشود)
لطیف نیست. به جز ابریشم که خیلی لطیف و خیلی هم گران است، بقیه پارچههای الیاف طبیعی زمخت از آب درمیآیند. دلیلش به همان ماجرای استحکام برمیگردد. یک پارچه کتان خیلی نازک، سریع پاره میشود. کتانهای نازک توی بازار، ترکیبی از الیاف طبیعی و مصنوعی هستند. بنابراین انواع تور و حریر و پارچههای مجلسی حتما باید از الیاف مصنوعی تولید شوند. پارچههای الیاف طبیعی هم هرکاریشان بکنی، چغر بد بدن میشوند و لطافت آنها را ندارند.
چروک میشود. هم چروک میشود و هم آب میرود. این هم از ویژگیهای الیاف طبیعی است. پارچه کتان اصلا اطوپذیری خوبی ندارد. برعکس پلیاستر که یک بار که اطوی پلیسه بخورد، تا آخر عمرش همان طوری میماند.
تنوع رنگ و مدل ندارد. با وجودی که الان برندهای زیادی لباسهای الیاف طبیعی تولید میکنند، ولی درنهایت با این منسوجات نمیشود چیزهای خیلی متنوعی دوخت. رنگهای طبیعی درخشش و تندی رنگهای شیمیایی را ندارند. مگر این که الیاف طبیعی را با رنگ صنعتی و شیمیایی رنگ کنند که آن وقت بخشی از مزایای طبیعی بودنش را از دست میدهد. ضمنا با الیاف ضخیم و چغر طبیعی هم نمیشود خیلی مدل و برش خاصی ایجاد کرد. به خاطر همین اغلب تولیدات کاملا طبیعی لباسهای ساده بدون برش هستند.
کشباف نیست. لباسهای کشباف هیچ جوری با الیاف طبیعی آبشان در یک جو نمیرود. کشباف، فقط با نایلون تولید میشود. بنابراین لباسهای ورزشی، مایو، جوراب، تریکو، تیشرت، ساپورت و این جور چیزها الیاف طبیعی ندارند.
مجلسی نیست. با همه توصیفاتی که گفته شد، لباس الیاف طبیعی مجلسی نیست. نه طرح و مدل خاصی دارد، نه لطیف است، نه میشود برش خاصی بهش داد. بنابراین الیاف طبیعی را میشود همان حوالی دانشگاه پوشید و برای قدم زدن در خیابان .