دگمه، دُکمه یا تُکمه (مشتق از کلمه تیکمه ترکی است، به معنی دوختن استفاده می شود) از اجزای لباس است که برای بستن بخش باز لباس بکار می رود.
دکمه گویچه کلاه و گریبان و پیراهن و امثال آن است که در مادگی داخل می شود و قطعهای از پوشاک را به قطعه دیگر میپیوندد.در قدیم دکمههایی از طلا یا برنج برای پیوند پردههای خیمه جماعت بکار میرفت.
دکمههای سرآستین از متنوع ترین نوع دکمههای پوشاک هستند.دکمههای سرآستین در آغاز ویژه طبقه اشراف و ثروتمندان بود. یکی از مدلهای اصلی دکمه سرآستین یک دایره کوچک است که بوسیله یک میله فلزی به دایره تزئینی بزرگتری متصل میشود. قسمت پشت بعضی از دکمههای سرآستین به شکل لولایی و متحرک است. این مدل از سایر انواع دکمه سرآستین مرسومتر است.دگمههای سرآستین، جواهرات و دکمههای تزئینی هستند که برای تزئین و بستن دو بخش سر آستین پیراهن مردانه(و گاهی اوقات زنانه) استفاده میشود. یک طرف دگمه سرآستین به اندازه جادگمه سرآستین است و بخش دیگر آن که بزرگتر است، تزئینی است. هر دو بخش با یک زنجیر یا میله به هم متصل هستند.
دگمهسرآستین یک وسیله جانبی خیلی کوچک است که بیشتر در مواقع رسمی استفاده میشود و تاثیر زیادی در ظاهر کت یا پیراهن مردانه دارد. دکمه سرآستین از جنسهای مختلفی ساخته میشود: سنگ، استخوان، شیشه، پلاستیک، سنگ جواهر، پارچه یا فلزهای قیمتی.
دکمه لباس خانمها بر خلاف آقایان سمت چپ است؟
چون بیشتر مردم با دست راست کار می کنند به همین سبب دکمه های لباس را سمت راست می دوزند تا افرادی که به اصطلاع راست دست هستند به آسانی بتوانند دکمه های لباس خود را باز کرده یا ببندند.البته این موضوع در مورد لباسهای مردانه کاملا صادق است اما بانوان چطور؟
چرا با آنکه بیشتر خانم ها مانند آقایان راست دست هستند دکمه لباسشان سمت چپ دوخته شده است؟
برای پاسخ به این پرسش باید عقربه های زمان را به عقب بچرخوانیم و به گذشته های دور برویم. یعنی زمانیکه نخستین بار دکمه لباس ساخته شد و این دکمه کالایی لوکس و گرانبها به شمار می رفتو تنها مردمان طبقه مرفه اجتماع استطاعت خرید آنرا داشتند.این در حالی بود که زنان اشرافی در آن زمان هیچگاه لباس خود را شخصا به تن نمی کردند بلکه خدمتکاری داشتند که این کار را برایشان انجام می داد.
چون خدمتکار برای بستن یا گشودن دکمه لباس بانوی خود می بایستی مقابل او قرار می گرفت دوزندگان لباس زنانه معمولا دکمه لباس را در سمتی قرار می دادند که خدمتکار بتواند به راحتی با دست راست خود آنها را باز کرده یا ببندد. از این رو دکمه لباس زنان را سمت چپ می دوختند.
هر چند امروزه استفاده از دکمه عمومیت یافته و دیگر از آن خدمتکاران کمر باریک خبری نیست با این حال هنوز هم این اصل به قوت خود باقی مانده و دکمه های لباس های زنانه سمت چپ دوخته می شود.