اگر به هر دلیلی، چه خرید غیر مستقیم، چه پیروی از مد، کمد لباس های شما در حال انفحار است و به فکر افتاده‌اید که همه لباس قدیمی ها را به سطل زباله بیندازید، لطفا دست نگه دارید و این مطلب را با ما بخوانید.
این روزها، به لطف پیشرفت تکنولوژی، دست به دست شدن خلاقیت در فضای مجازی، استارتاپ‌ها و فعالیت کمپین‌های دوستداران محیط زیست، دور انداختن لباس‌های قدیمی‌‌تر دیگر اولین راهکاری نیست که به ذهن می‌رسد. به شما در این مطلب خواهیم گفت که چطور می‌توانیم تقریبا در 100 درصد موارد از لباس‌های قدیمی به طور بهینه‌ای استفاده کنیم و زندگی دوباره‌ای به آنها بخشیم و اصولا ضرورت این امر چیست؟
چرا نباید از لباس‌های قدیمی کوهی از زباله تولید کنیم؟
میزان زباله‌های تولید شده از محصولات نساجی و لباس‌های قدیمی و کهنه، بسیار قابل توجه است.
بر اساس یک مطالعه که به تازگی از سوی شورای بازتولید محصولات نساجی انجام شده، میانگین سالیانه تولید زباله این محصولات در آمریکا، 35 کیلو گرم است و با یک حساب و کتاب سر انگشتی، به عبارتی می‌شود 191 تی شرت به ازای هر نفر!
در اروپا، وضعیت بهتر از آمریکا نیست، چون باز هم آمار سال 2013 دوستان زمین اروپا (FoEE) نشان می‌دهد هر ساله 5.88 میلیون تن از محصولات نساجی دور ریخته می‌شودو تنها 25 درصد از این میزان قابل بازیافت است.
یک آمار کلی‌تر و جهانی‌تر دیگر نیز نشان می‌دهد که هر نفر، سالیانه 17 کیلوگرم محصولات نساجی ( پارچه و لباس ) در سال مصرف می‌کند و در نهایت تنها یک چهارم آن بازیافت می‌شود.
این نوع زباله‌ها، هزینه‌های اقتصادی سنگین و تأثیرات زیست محیطی زیادی به کشورها تحمیل می‌کند، چون هم فضای زیادی اشغال می‌کند و هم از بین بردن آنها نسبتا هزینه بر است و با تولید گازهای گلخانه‌ای، به گرم شدن زمین کمک می‌کند.
حال، با توجه به این آمارها، بهتر است به جای دور انداختن لباس‌های کهنه و قدیمی، راهی برای بهیافت کردن آنها پیدا کنید و در راستای کمک به محیط زیست، زندگی دوباره‌ای به آنها هدیه کنید، چون به این ترتیب شما می‌توانید:
-به افراد نیازمند کمک کنید.
-فضای بیشتری در کمد لباس‌های خود داشته باشید
-بیشتر صرفه جویی کنید.
-به طور مستقیم یا غیر مستقیم در ایجاد فرصت‌های شغلی مؤثر باشید.
-خلاقیت بیشتری به خرج دهید.
-هزینه‌‌ی مواد اولیه صنعت نساجی را کاهش دهید.
دور ریختن لباس‌ها و محصولات نساجی، به نفع بازیافت آنها تمام نمی‌شود!
انواع ضایعات و زباله‌های نساجی
ضایعات منسوجات عموما به چند دسته‌ی زیر تقسیم می‌شوند که شناخت آنها شما را در تصمیم گیری و پیدا کردن راه حلی بهتر از دور ریختن راهنمایی می‌کند :
-لباس و پوشاک
انواع محصولات خانگی و کالاهای خواب (محصولاتی مثل ملحفه، روتختی، رو میزی، پرده و غیره )
-کفش
محصولات چرمی ( کیف، کمربند، کیف پول، زیورآلات چرمی و غیره)
-اسباب بازی‌های پارچه‌ای و پشمی
همچنین بهتر است بدانید به طور کلی، منسوجات و لباس‌هایی که به عنوان زباله از چرخه استفاده خارج می‌شوند، از چند وضعیت خارج نیستند و تقریبا 100 درصد آنها طی فرایندهایی قابل بهیافت هستند که در ادامه بیشتر توضیح می‌دهیم:
50 درصد آنها در وضعیت خوبی قرار دارند و با کمی تعمیر می‌توانند دوباره به شکل های مختلف زیر به چرخه استفاده باز گردند :
در فروشگاه لباس‌های دست دوم، دوباره به فروش برسند.
در اختیار نهادهای خودجوش مردمی یا دولتی قرار بگیرند برای اینکه به دست نیازمندان برسند.
به کشورهای با اقتصاد ضعیف و در حال توسعه صادر شوند.
20 درصد از منسوجات دور ریخته شده، قابیلیت تغییر کاربری دارند، مثل ملافه‌های خنگی و انواع پارچه‌هایی که مصرف خانگی دارند. آنها را می‌توان با اعمال تغییراتی به شکل‌های زیر دوباره به چرخه استفاده بازگرداند.
به عنوان مواد اولیه انواع فعالیت های هنری، تولید لوازم جانبی مثل دکمه و به عنوان حاشیه لباس‌های جدید
با برش قسمت‌های آسیب دیده و کهنه و تبدیل آن به یک تکه پارچه‌ی جدید
به عنوان پاک کننده‌های صنعتی ( شرکت‌های خدماتی و نظافتی، کارگاه‌های چاپ و گاراژها و کارواش‌ها)
8 درصد از این زباله‌ها را مثل محصولات پنبه‌ای و پشمی، می‌توان به صورت الیاف در آورد و به شکل‌های زیر از آنها دوباره استفاده کرد :
در ساخت رنگ‌های الیافی و صنعتی
انواع توپ
فروش به نساجی‌ها و بازگشت به چرخه تولید
برای پر کردن انواع کوسن یا بالشت یا به عنوان لایی در خیاطی
با لباس قدیمی و لباس کهنه چه کار کنیم؟
راه‌های زیادی وجود دارد که بتوانید از شر لباس‌های قدیمی، کهنه، بدون استفاده و از مد افتاده‌ی خود راحت شوید. تنها کافی است کمی خلاقیت به خرج دهید و از انواع راهکارهای موجود، خبر داشته باشید. گاهی حتی برخی شرکت‌ها و استارتاپ‌ها نیز به کم شدن هرچه بیشتر زباله‌های نساجی کمک می‌کنند و ایده‌های جالبی ارائه می‌دهند که در اینجا برخی از آنها را به شما معرفی می‌کنیم.
بخشیدن لباس دست دوم و لباس قدیمی به افراد نیازمند
همین لحظه که درحال مرتب کردن و سر و سامان دادن به لباس‌های داخل کمد خود هستید، افرادی در سراسر دنیا و حتی در نزدیکی شما زندگی می‌کنند که به دلیل فقر، جنگ، بلایای طبیعی و سایر مشکلات، یا لباسی برای پوشیدن ندارند، یا لباس آنها کافی و مناسب برای فصل نیست. اگر نسبت به چنین افرادی احساس مسئولیت می‌کنید و نگاهی انسان دوستانه دارید و همچنین اگر نهادهای مردمی و انجمن‌های خیریه‌ای را می‌شناسید که مسئولیت کمک به این افراد را بر عهده دارند، می‌توانید لباس‌های قدیمی خود را به آنها هدیه دهید تا به دست افراد نیازمند برسد.
به عنوان مثال، در شهر نیویورک که هر ساله بیش از 200 هزار تن لباس به زباله تبدیل می‌شود، شهرداری با کمک یک نهاد خیریه تلاش می‌کند اهدای لباس به نیازمندان را تا حد ممکن است آسان‌تر کند.
برای این منظور، سطل‌هایی در سطح شهر قرار داده است تا مردم لباس‌هایی را که دیگر نمی‌خواهند در آنها بگذارند و گروه‌های داوطلب، این لباس‌ها را جدا، تمیز و طبقه‌بندی می‌کنند و به بی‌خانمان‌ها می‌دهند.
مدیریت شرکت‌های بزرگ برای لباس قدیمی و لباس کهنه
شرکت‌های بزرگ و نامدار در صنعت نساجی و تولید پوشاک، هر کدام سهم خود را در مدیریت زباله‌های نساجی، لباس قدیمی و لباس کهنه لباس دست دوم ایفا می‌کنند و از خود ایده‌های جالبی ارائه می‌دهند.
به عنوام مثال، شرکت زنجیره‌ای H&M، طی برنامه ویژه‌ای که به نام iCollect طراحی کرده به مشتریان خود پیشنهاد می‌کند لباس‌های قدیمی اچ اند ام را جمع‌آوری کنند و آنها را به فروشگاه‌های موجود در سراسر دنیا تحویل دهند و در عوض، یک کوپن تحفیف ۱۵ درصدی بگیرند. این شرکت همچنین، لباس دست دوم را از مشتریان پس می‌گیرد، و این لباس‌ها را بر اساس قابلیت استفاده‌شان دسته‌بندی می‌کند. به این ترتیب که اگر شرایط استفاده مجدد را داشته باشند، آنها را به خرده‌فروشان اجناس دست دوم می‌فروشد و لباس‌های آسیب دیده و غیر قابل استفاده را برای مصارف دیگر مانند پر کردن صندلی‌های خودرو یا به مراکز مرتبط ارسال می‌کند.
فروش لباس، تبادل یا قرض دادن لباس دست دوم، لباس قدیمی لباس کهنه
احتمالا شما هم در کمد لباس‌هایتان لباس‌هایی دارید که یا تا به حال پوشیده نشده‌اند، یا فقط یک بار از آنها استفاده کرده‌اید. این وضعیت بیشتر شامل لباس کودکان و نوزادان می‌شود، چون خیلی سریع رشد می‌کنند و ممکن است لباسی را فقط یک بار تن کنند و دیگر اندازه‌شان نباشد. خبر خوب این که، این روزها به کمک اپلیکیشن‌ها، سایت‌ها، شبکه‌های اجتماعی و به کمک برخی استارتاپ‌ها می‌توانید به سادگی این لباس قدیمی با لباس دست دوم را به راحتی با سایر افراد تبادل کنید یا برای فروش بگذارید.
به طور مثال اپلیکیشن کُمُدا یک شبکه اجتماعی امن برای خرید و فروش لباس‌های نو یا در حد نو هست. لباس‌هایی که یک یا دو بار استفاده کردیم و حقیقتاً به درد نیازمندها هم نمی‌خورند(یک لباس شب یا یک کفش مجلسی پاشنه دار به چه درد نیازمند می‌خورد؟) . همه این‌ها در اپلیکیشن کمدا برای فروش بگذارید و با پول حاصل از فروش‌اش به نیازمند کمک کنید و یا اینکه با پول‌اش لباس‌های بخرید که واقعاً نیاز دارید و یا هر کار بهتر دیگری.
همچنین در گروه دوستان خود، می‌توانید لباس‌های تکراری را که همچنان قابل استفاده است، با یکدیگر مبادله کنید. این روش، نوعی خلاقیت برای پوشیدن لباس جدید و غیر تکراری است که در عین حال آن را دور هم نیانداخته اید.
استارتاپ‌هایی برای بازیافت لباس کهنه و لباس قدیمی
در راستای حفظ محیط زیست و تلاش برای توسعه پایدار، استارتاپ‌هایی در سراسر دنیا شکل گرفته‌اند که به بازیافت بهتر لباس‌های کهنه کمک می‌کنند. به عنوان مثال، در برلین، یک شرکت آلمانی ایده‌ی جالبی ارائه داده است. این شرکت که در کشورهای چین، هند، آلمان و آمریکا هم کارخانه‌های خود را راه اندازی کرده، سالیانه میلیون‌ها تن پارچه و محصولات نساجی را بازیافت و بهیافت می‌کند و بسیاری از برندهای معتبر مثل Levi’s ، Puma، C&A و غیره با آن همکاری می‌کنند. این شرکت لباس‌های کهنه را دریافت می‌کند، مهم نیست اگر از مد افتاده و قدیمی باشند، سالم باشند یا ختی غیر قابل استفاده. این شرکت برای هر کدام از آنها برنامه‌ای دارد. برخی از آنها به عنوان لباس دست دوم، به فروشگاه‌های خرده فروشی منتقل می‌شوند، برخی با کمی تعمیر دوباره به چرخه استفاده باز می گردند، برخی بازیافت می‌شوند و به عنوان مواد اولیه در صنایع مختلف مثل خودروسازی و لاستیک سازی مورد استفاده قرار می‌گیند و برخی نیز به عنوان لوازم جانبی در تولید لباس‌های نو به کار می‌روند.
در ایران هم استارتاپ کمدا روی این موضوع کار می‌کند. قبلاً هم در کمپین مدادتلاش به مناسبت بازگشایی مدارس، کمدا پارچه‌ها و لباس‌های غیر قابل استفاده را از سراسر ایران جمع آوری کرد و آنها را تبدیل به جامدادی‌های قابل استفاده برای دانش‌آموزان مناطق محروم کرد.
تغییر کاربری لباس قدیمی
پارچه‌های بزرگ را می‌توانید به تکه‌های کوچک‌تر و قابل استفاده تبدیل کنید. اگر خلاق هستید و اهل کارهای هنری، می‌توانید به شکل‌های مختلف آنها را دوباره استفاده کنید
مثلا جلد کردن کتاب‌ها با انواع پارچه‌های رنگی، گل گلی و طرخ‌دار ایده جالبی است. یا می‌توانید از انواع پارچه‌ها و لباس‌های بدون استفاده کیف‌های پارچه‌ای بسازید تا جای استفاده از کیسه‌های پلاستیکی را بگیرد. .مثلا با تکه‌های پارچه لباس‌های بدون استفاده، عروسک بسازید یا با ایجاد یک یا چند تغییر کوچک مانند عکس‌های زیر، زندگی دوباره به آنها ببخشید.
می‌بینیم که با وجود این همه راهکار، دور انداختن لباس قدیمی، کهنه و دست دوم آخرین راهکار ممکن و از مد افتاده است! چون راه‌حل‌های زیادی وجود دارد که بتوانید به کمک آنها، هم از شر لباس قدیمی و کهنه خود راحت شوید و هم به حفظ بهتر محیط زیست، صرفه جویی اقتصادی، مسئولیت اجتماعی کمک کرده باشید.